Asset Publisher Asset Publisher

Nasze Górskie Lasy się zmieniają. O projekcie.

„Nasze górskie lasy" to kampania społeczno-informacyjna, której celem jest zwiększenie świadomości społecznej w kwestii zmian klimatycznych i ich wpływu na ekosystem leśny.  Lasy w Beskidach nie są na te zmiany odporne.

Przyczyny zmian klimatu to temat kontrowersyjny i budzący wiele emocji, ale same zmiany są bezsprzeczne. Od początku XX wieku średnia temperatura powierzchni Ziemi wzrosła o około 0,75 st. C. Wydawać by się mogło, że to niewiele, ale nawet takie zmiany mają konsekwencje dla świata przyrody. Wydłuża się okres wegetacyjny, zasięgi występowania gatunków przesuwają się na północ, poszczególne piętra roślinne w górach zajmują wyżej położone tereny, rośliny wcześniej się rozwijają na wiosnę, drzewa szybciej dojrzewają, ptaki krócej pozostają na swych zimowiskach, suche i gorące lata sprzyjają pożarom, częstsze zjawiska ekstremalne sieją spustoszenie w lasach... Niektóre zmiany trudno nam  zaobserwować, bo nie przebiegają wystarczająco dynamicznie. Zmiany klimatu, nawet wydawałoby się bardzo niewielkie, bo wyrażane w ułamku jednego stopnia Celsjusza średniej rocznej temperatury, mogą w stosunkowo krótkim czasie uruchamiać daleko idące przekształcenia w środowisku leśnym. Drzewa a świerk przede wszystkim  coraz gorzej sobie radzą w ocieplającym się klimacie, który sprzyja ich naturalnym wrogom. Miejsce wielu litych świerczyn w reglu dolnym, który sięga w Beskidach i Górach Opawskich do wysokości około 1000 m n.p.m., zajmą drzewostany mieszane. Prym będą w nich wiodły przede wszystkim  buki, ale też nie powinno braknąć tu jodeł, modrzewi, jaworów, a także świerków, choć w mniejszym udziale niż do tej pory. Drzewostany mieszane to naturalna formacja leśna dla regla dolnego w polskich górach. Lite świerczyny pojawiły się tu w przeszłości za sprawą działalności człowieka. Gatunek ten był ceniony przez ówczesnych gospodarzy ze względu na łatwą hodowlę, dobre drewno, szybki przyrost i potężną zasobność drzewostanów. Dzisiejszy model leśnictwa zakłada naśladowanie natury w wyborze gatunków, jakie zostaną posadzone w danym miejscu. Wymagania poszczególnych gatunków drzew co do żyzności i wilgotności gleb, warunki klimatyczne oraz naturalny zasięg występowania decydują o tym, gdzie leśnicy wprowadzają jodły, buki, dęby czy świerki.

Zmieniający się klimat ma wpływ nie tylko na szatę roślinną, lecz także na tryb życia i zwyczaje wielu gatunków zwierząt. Przykłady na to znajdujemy zarówno wśród owadów, płazów, gadów, jak i ptaków czy ssaków. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat zaobserwowano późniejsze odloty i wcześniejsze przyloty ptaków migrujących na zimę do cieplejszych rejonów świata. Wcześniej pojawiają się też motyle, wcześniej gady zaczynają swoje gody. U niektórych owadów obserwujemy szybsze tempo rozwoju i w konsekwencji większą liczbę pokoleń w czasie jednego sezonu. Doskonałym tego przykładem jest kornik drukarz, który w tych sprzyjających dla niego warunkach może wyprowadzać więcej generacji w ciągu jednego sezonu, co w konsekwencji ma katastrofalne skutki dla borów świerkowych o czym przekonali się leśnicy w Beskidach i Górach Opawskich walcząc z  katastrofą zamierania olbrzymich połaci drzewostanów.  Badania naukowe i  doświadczenia praktyki leśnej ostatniej dekady pokazały, że jedyną szansą dla górskich lasów jest przebudowa składu gatunkowego.

W ramach kampanii „Nasze górskie lasy" chcemy  zwiększyć świadomość społeczną związaną z wpływem zmian klimatycznych na ekosystem leśny, zależy nam przede wszystkim na bezpośrednich spotkaniach z różnymi grupami społecznymi, zaprezentowania im najnowszych wyników badań naukowych i efektów jakie daje wprowadzenie ich do praktyki leśnej.